Data 1910r i 1922r

    Zdarzenie sprzed wielu lat, kiedy zastanawiano się dopiero nad powołaniem do życia klubu sportowego na Widzewie w Łodzi można traktować jako swoistą przepowiednię. Wtedy bowiem w roku 1910 sprawa nie była taka jednoznaczna: czy robotniczą młodzież bardziej przyciągną do klubu futbolowe pojedynki czy też gimnastyczne pokazy lub zapaśnicze walki. Wybrano piłkę nożną za przykładem Anglików, którzy pracowali w tutejszych zakładach włókienniczych w charakterze ekspertów bądź techników przemysłu włókienniczego i w wolnym po pracy czasie z pasją oddawali się swej ulubionej rozrywce-kopaniu futbolówki. Potrafili też w zajmujący sposób opowiadać o swojej pasji i w dodatku zainteresowanym udzielali pierwszych, fachowych porad. Chętnych do uprawiania piłki nożnej było coraz więcej toteż działacze mieli rozwiązany problem-postawili na futbol.

    W niespełna miesiąc później 18 grudnia odbyło się pierwsze Ogólne Zabranie TMRF Widzew Łódź. Prezesem został Emil Patti (Putti), wiceprezesem Stanisław Kułakowski, sekretarzem Franciszek Michalski, kasjerem Benjamin Liebich (Libich), jego z-cą Ernest Kunt, funkcję gospodarza klubu powierzono jednemu z założycieli Robertowi Adam, członkami zarządu zostali: Ludwik Gucz, Leon Sallman, Konstanty Wejman. Komisje Rewizyjną tworzyli: Stanisław Skalski, Wacław Tymowski, Leon Chwalbiński.

    Nie jest prawdą, że opisywany klub powstał na wsi jak sugerują niektórzy publicyści. Zakład Przemysłowy Widzewskiej Manufaktury Bawełnianej, wraz z osiedlem domków robotniczych, które należał do tego Towarzystwa od 1906 r. był wcielony w administracyjne granice Łodzi. Stąd pisanie, że TMRF powstał na wsi o nazwie Widzew jest kompletną bzdurą co dodatkowo potwierdza jeszcze fotokopia w języku rosyjskim dokumentu rejestrującego TMRF, w której jednoznacznie napisane jest, że siedzibą TMRF jest Łódź. Dlaczego więc pisze się o rejestracji TMRF-u na Widzewie lub w Widzewie? Być może spowodowane było to tym, że już wcześniej w 1909 r. zarejestrowano w Łodzi zupełnie inne towarzystwo sportowe o tej samej nazwie Towarzystwo Miłośników(Zwolenników) Rozwoju Fizycznego z wyróżnikiem w Łodzi (był to nowy klub, którego stara nazwa brzmiała Sokół, a ten z kolei był pierwszym polskim klubem w Łodzi, powstałym w 1905 r.) a przecież nikt nie dopuściłby do istnienia dwóch podmiotów o tej samej nazwie. Pierwszą powstałą sekcją była piłka nożna i już w następnym roku TMRF zgłosiło się do rozgrywek o mistrzostwo Łodzi. W 1913 r. TMRF liczyło już ponad 80 członków oraz kilkakrotnie więcej sympatyków. TMRF oprócz piłki nożnej miało już wtedy sekcję gimnastyki artystycznej i lekkoatletyczną. Klub od zarania swoich dziejów narażony był na gorzkie rozczarowania, na twardą i uporczywą walkę o przetrwanie. W swych szeregach skupiał zarówno urzędników fabrycznych jak i robotników oraz ich dzieci(w tym miejscu należy wspomnieć, że składki klubowe wynosiły 25-50 kopiejek, a nie jak podawane jest w encyklopedii Fuji o Widzewie jeden rubel stąd jej wysokość nie była barierą dla robotników), prowadzący także agitację polityczną stał się celem szykan podejmowanych przez carskich zaborców. Egzystował mimo ogromnych kłopotów finansowych dzięki życzliwości i pomocy wszystkich ludzi związanych z klubem oraz składek samych sportowców. Warto dodać, że przy klubie działały też kółko dramatyczne i muzyczne oraz czytelnia klubowa, co było ważnym elementem walki o polskość w dobie zaborów. Wybuch I Wojny Światowej w 1914r zahamował rozwój TMRF. Wojna trwała do 1918 r., a jej wynik spowodował to, że Polska po wielu latach niewoli uzyskała niepodległość. Byli członkowie Widzewa brali czynny udział w walce o odzyskanie niepodległości najpierw jako bojowcy Organizacji Bojowej PPS, a później jako żołnierze Polskiej Organizacji Wojskowej i Wojska Polskiego. 9 stycznia 1922 r. członkowie widzewskiej komórki PPS na swoim zebraniu ogólnym dyskutowali o potrzebie powołania do życia stowarzyszenia mającego na celu „szerzenie wśród mas pracujących idei kultury fizycznej i ćwiczeń cielesnych”. W tym celu z grona działaczy powołano komitet organizacyjny, który 24 stycznia 1922r zwołał walne zgromadzenie założycielskie RTS Widzew Łódź. Podczas tego walnego zgromadzenia, które obradowało w lokalu PPS przy Rokicińskiej 54, w historycznej dziś herbaciarni wybrano pierwszy zarząd RTS Widzew Łódź. Zarząd opracował statut, który został zatwierdzony mocą postanowienia UW w Łodzi dn. 29.03.1922r pod sygn. L.Pr.1588/1/III/22 i wciągnięty do rejestru stowarzyszeń i związków pod numerem 520. Prezesem został wybrany B. Świerożewicz, z-cą prezesa A. Staniecki, sekretarzem A. Grzelak i J. Wojtczak, skarbnikiem L. Rękowski. Większość z tych osób była do roku 1914 czynnymi zawodnikami sekcji gimnastycznej TMRF Widzewa Łódź i jakby naturalnie kontynuowała przedwojenne tradycje w klubie o nowej nazwie RTS Widzew Łódź. Tutaj należy napisać, że nie wszyscy się z powyższymi faktami zgadzają. Są ludzie, którzy twierdzą, że między TMRF Widzew Łódź, a RTS Widzew Łódź nie ma związku i że w roku 1960 doszło do „postarzenia” RTS Widzew o 12 lat, co uczyniło z niego najstarszy robotniczy klub w Polsce (temu celowi miały też służyć wydawane okolicznościowe odznaki Widzewa z data „1910”). W swojej encyklopedii o Widzewie pan A. Gowarzewski pozwolił sobie zamieścić następujące akapity:

     Na łamach „Lwowskiego Sportu”- najbardziej wiarygodnej gazety wówczas-Orest Dżułyński autor korespondencji „List z Łodzi” pisał pod tytułem „Dwa nowe kluby”, że w ostatnich czasach do tutejszego związku piłki nożnej przystąpiły dwa nowopowstałe kluby sportowe, a mianowicie ŹKS Hakoah i RTS Widzew. Oba towarzystwa przyjęto na razie w charakterze członków nadzwyczajnych, aż do chwili zalegalizowania statutów przez władze państwowe. Wszystko to w nr Datowanym na 31.03.1922. Nie chodzi więc o reaktywowanie Widzewa a o rejestrację całkowicie nowego klubu…
    … panująca w Łodzi na przełomie lat 50-60-tych towarzyszka Tatarkówna-Majkowska, kobieta wszechstronnie ambitna, wykazywała tę cechę także w sporcie. Uznała, że splendoru robotniczej Łodzi dodać może fakt działania na jej terenie najstarszego klubu robotniczego kraju…

    Jednak w sprzeczności z tą tezą o „postarzeniu” Widzewa w roku 1960 stoi fakt wydania przez Widzew już w roku 1952 własnego klubowego znaczka z datą „1910”.Czy się to komuś podoba czy nie RTS Widzew został utworzony tak jak TMRF Widzew jako dzielnicowy klub dla mieszkańców robotniczego Widzewa. Stąd większość polskich kibiców i ludzi związanych z Widzewem nigdy nie kwestionuje daty 1910 na herbie RTS Widzew czy jego znaczkach. Faktycznie przed rokiem 1952 nie było tej daty w herbie, ale ci wszyscy, którzy tak „pomstują” na tą zmianę zupełnie nie chcą brać pod uwagę politycznych uwarunkowań tamtych lat. Zabory, I Wojna Światowa czy uzyskanie niepodległości to czynniki, które w historii Widzewa odegrały niebagatelną rolę. Gdyby nie 1910 r. na herbie Widzewa to nikt nie zainteresowałby się TMRF-em, a przecież to są korzenie polskiego piłkarstwa nie tylko na Widzewie, ale i w całej Lodzi. Korzenie te przyczyniły się, że w przyszłości dzielnicowy RTS Widzew stał się klubem nie tylko ogólno polskim, ale osiągnął tez statut wizytówki i symbolu Łodzi w Europie. Kibice Widzewa uważają więc, że 1910 ma swoje historyczne przesłanki i uzasadnienie na emblematach Widzewa, bo nawiązuje do źródeł piłki nożnej na Widzewie i podkreśla, że ludzie związani z tym klubem nie zapomnieli o przeszłości. Ktoś powie, że zapis w statucie czy położenie geograficzne dzielnicy to dla niego zbyt małe przesłanki by pisać o kontynuowaniu przez RTS Widzew tradycji TMRF-u Widzew, bo np. najważniejsi są ludzie. I w tym przypadku również istnieją przesłanki, aby znaleźć wspólne korzenie łączące TMRF Widzew i RTS Widzew. Do dziś zachowała się legitymacja członkowska osoby, która należała do TMRF-u a później do RTS (Józef Wojtczak-patrz poniżej) a także wiadomo, że RTS tworzony był przez członków PPS z aktywnym udziałem byłych założycieli i aktywistów TMRF-u jak np. Wacław Gapiński, Ludwik Rekowski, Antoni Grzelak, Antoni Stanecki, Jan Augustyniak, Marian Andrzejczak czy Jan Małecki (był też piłkarzem TMRF-u i RTS-u). Tej kwestii w encyklopedii Fuji o Widzewie w ogóle nie poruszano może była niewygodna dla udowadniania pewnych tez. Może nie jest to dużo, ale też daje pewne świadectwo kontynuacji. W tej kwestii dokumenty są raczej ubogie (kto wie czy w okresie wojny lub powojennym nie zostały zniszczone), ale może ktoś kiedyś dotrze do danych, które „odsłonią rąbka tajemnicy” właśnie w tych personalnych kwestiach. Na dziś praktycznie wszystkie książki czy artykuły, w których „zmierzano” się z tematem historii RTS Widzew i jego powstania (obojętnie jakie poglądy reprezentują autorzy) mają odnośniki do 1910r. i TMRF-u Widzew i to jest znamienne(na marginesie można też napisać, że spotyka się w literaturze informacje o tym, że bliżej do kontynuowania tradycji TMRF-u miał klub KS Wima (powstał przy tych samych zakładach co TMRF, ale nazywano już je wtedy Widzewską Manufakturą) a jeżeli tak, to przecież ten klub został wchłonięty przez RTS Widzew i to też jest ciekawe przy interpretacji zwrotu kontynuowanie tradycji albowiem przyjmuje się, że przy fuzji klubów bierze się pod uwagę historyczne dzieje najstarszego z łączących się klubów, choć tutaj decydujące znaczenie ma osobista interpretacja piszącego o tym fakcie historyka i jego nastawienia do sprawy).

Fot. 2 Legitymacje członkowskie TMRF Widzew i RTS Widzew Józefa Wojtczaka